مدیحه سرای بیتانه
ماههای قمری عبارت‌اند از: محرم، صفر، ربیع الاول، ربیع الثانی، جمادی الاول، جمادی الثانی، رجب، شعبان، رمضان، شوال، ذیقعده و ذیحجه. از این دوازده ماه، چهار ماه رجب، محرم، ذیقعده و ذیحجه ماههای حرام شناخته می‌شوند که هر گونه جنگ و نبرد در آنها حرام شمرده شده است. سه ماه پشت سر هم و یک ماه (رجب) جدا از بقیه است. بعضی از مفسران قرآن، تحریم جنگ در این چهار ماه را از زمان حضرت ابراهیم علیه السلام می‌دانند. در عصر جاهلیت نیز این قانون به عنوان یک سنت به قوت خود باقی بود؛ هر چند آنها طبق میل خود، گاهی جای این ماهها را تغییر می‌دادند، ولی در اسلام همواره ثابت و غیر قابل تغییر شد. گفتنی است که تحریم جنگ در این چهار ماه در صورتی است که جنگ از سوی دشمن بر مسلمانان تحمیل نشود، اما در صورتی که مسلمانان مورد هجوم قرار گیرند، موظف به دفاع از از خود هستند. تحریم جنگ و خونریزی در این چهار ماه، دلایل زیادی داشته و دارد، که پایان دادن به جنگ های طولانی و دعوت به صلح و آرامش، یکی از این دلایل است؛ زیرا هنگامی که جنگجویان، چهار ماه اسلحه را بر زمین بگذارند، مجالی برای تفکر و اندیشه به وجود می‌آید و احتمال پایان یافتن دائمی جنگ بسیار افزایش می‌یابد.
سلیمان ومورچه روزی حضرت سلیمان (ع ) در کنار دریا نشستھ بود ، نگاھش بھ مورچھ ای افتاد کھ دانھ گندمی را باخود بھ طرف دریا حمل می کرد .سلیمان (ع) ھمچنان بھ او نگاه می کرد کھ دید او نزدیک آب رسید.در ھمان لحظھ قورباغھ ای سرش را از آب دریا بیرون آورد و دھانش را گشود ، مورچھ بھ داخل دھان او وارد شد ، و قورباغھ بھ درون آب رفت. سلیمان مدتی در این مورد بھ فکر فرو رفت و شگفت زده فکر می کرد ، ناگاه دید آن قورباغھ سرش را از آب بیرون آورد و دھانش را گشود ، آن مورچھ آز دھان او بیرون آمد، ولی دانھ ی گندم را ھمراه خود نداشت . سلیمان(ع) آن مورچھ را طلبید و سرگذشت او را پرسید. مورچھ گفت : " ای پیامبر خدا در قعر این دریا سنگی تو خالی وجود دارد و کرمی در درون آن زندگی می کند . خداوند آن را در آنجا آفرید او نمی تواند از آنجا خارج شود و من روزی او را حمل می کنم . خداوند این قورباغھ را مامور کرده مرا درون آب دریا بھ سوی آن کرم حمل کرده و ببرد . این قورباغھ مرا بھ کنار سوراخی کھ در آن سنگ است می برد و دھانش را بھ درگاه آن سوراخ می گذارد من از دھان او بیرون آمده و خود را بھ آن کرم می رسانم و دانھ گندم را نزد او می گذارم و سپس باز می گردم وبھ دھان ھمان قورباغھ کھ در انتظار من است وارد می شود او در میان آب شناوری کرده مرا بھ بیرون آب دریا می آورد و دھانش را باز می کند ومن از دھان او خارج میشوم ." سلیمان بھ مورچھ گفت : (( وقتی کھ دانھ گندم را برای آن کرم میبری آیا سخنی از او شنیده ای ؟ )) مورچھ گفت آری او می گوید : ای خدایی کھ رزق و روزی مرا درون این سنگ در قعر این دریا فراموش نمی کنی رحمتت را نسبت بھ بندگان با ایمانت فراموش نکن پاداش نیکیها و کیفر گناهان / ترجمه ثواب الأعمال، ص: 56 (1) 1- ابو سعیدخدرى مىگوید که: روزى رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم در جمع اصحاب خود که على علیه السّلام نیز در آن جمع حضور داشتند فرمود: هر کس کهلا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ بگوید وارد بهشت خواهد شد، در این هنگام دو تن از اصحاب عرض کردند: ما نیزلا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ مىگوئیم! رسول خدا فرمود: شهادت به یگانگى خداوند، تنها از این مرد (در حالى که به حضرت على علیه السّلام اشاره مىکرد) و شیعیانش همان کسانى که خداوند از آنان پیمان گرفته است پذیرفته مىشود. آن دو باز گفته خود را تکرار کردند! و رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم در حالى که دست مبارکش را بر سر على علیه السّلام مىنهاد فرمود: نشانه آن (نشانه پیروى از على علیه السّلام) این است که پیمان (بیعت) او را نشکنید! و بر مسند او تکیه نزنید! و گفته او را تکذیب نکنید! ثواب صد مرتبه «لا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ الملک الحقّ المبین» گفتن (1) 1- مالک بن اعین از امام جعفر صادق علیه السّلام روایت کرده است که: هر کسى که صد مرتبه لا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ الملک الحقّ المبین بگوید، خداى مقتدر و قاهر از فقر و تنگدستیش در امان دارد، و از وحشت قبر نجاتش مىدهد، و بىنیازش مىکند و در روز قیامت به درب بهشت مىکوبد تا داخل آن شود. ثواب کسى که بدون تعجّب لا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ بگوید (2) 1- جابر از امام صادق علیه السّلام روایت مىکند: هر کسى که بدون تعجّب (و با اعتقاد قلبى) لا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ بگوید، خداوند قادر سبحان از آن پرندهاى مىآفریند که تا روز قیامت بر بالاى سر آن شخص پر مىزند و خدا را ذکر مىکند و ثواب آن را براى او مىفرستد[1]. ______________________________ ثواب مداومت به ذکر «اشهد ان لا اله الّا اللَّه، وحده لا شریک له الها واحدا احدا احدا صمدا لم یتّخذ صاحبة و لا ولدا» (1) 1- عمر بن یزید از امام جعفر صادق علیه السّلام شنید که مىفرمود: کسى که در هر روز ذکر (اشهد ان لا اله الّا اللَّه، وحده لا شریک له، الها واحدا صمدا لم یتّخذ صاحبة و لا ولدا) را بگوید خداوند براى او چهل و پنج میلیون حسنه مقرّر فرماید و به همین مقدار از گناهان او را ببخشاید و به همین درجه او را بالا برد و در مرتبه کسى قرار مىگیرد که قرآن را دوازده مرتبه ختم کرده باشد، و خداوند در بهشت خانهاى براى او مهیّا سازد[2]. ______________________________ ثواب کسى که در هر روز سى مرتبه «لا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ الحقّ المبین» بگوید (1) 1- اوزاعى از امام صادق علیه السّلام و آن حضرت از پدران بزرگوارش روایت کردهاند که: اگر کسى در هر روز سى مرتبهلا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ الحقّ المبین گوید، بىنیازى به او رو مىآورد، و تنگدستى از او روى مىگرداند، و در آخرت درب بهشت را مىکوبد. ثواب بسیار گفتن «سبحان اللَّه و الحمد للَّه و لا اله الّا اللَّه و اللَّه اکبر» (2) 1- ابو بصیر از امام صادق علیه السّلام و آن حضرت از رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم روایت کردهاند که فرمود: ذکر سبحان اللَّه و الحمد للَّه و لا اله الّا اللَّه و اللَّه اکبر را زیاد بگوئید، چون در روز قیامت این اذکار بهمراه فرشتگان از پیش رو و پشت سر (گوینده خود) خواهند پاداش نیکیها و کیفر گناهان / ترجمه ثواب الأعمال، ص: 49 آمد، و اینها همان باقیات صالحات است (که در قرآن کریم به آن بشارت داده شده). ثواب کسى که در هر روز پانزده مرتبه ذکر «لا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ حقّا حقّا، لا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ ایمانا و تصدیقا، لا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ عبودیّة و رقّا» را بگوید (1) 1- اوزاعى از امام صادق علیه السّلام و آن حضرت از پدران بزرگوارش روایت کردهاند که: اگر کسى در روز پانزده مرتبهلا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ حقّا حقّا، لا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ ایمانا و تصدیقا، لا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ عبودیّة و رقّا بگوید، رحمت خداوندى به او رو خواهد کرد تا وارد بهشت شود. ثواب کسى که ختم کند دعاى خود را به ذکر «ما شاء اللَّه لا حول و لا قوّة الا باللَّه» (2) 1- عمران زعفرانى از امام صادق علیه السّلام روایت کرده است که: هیچ کس دعاى خود را به ذکر ما شاء اللَّه لا حول و لا قوّة الّا باللَّه ختم نمىکند مگر آنکه حاجت او برآورده گردد. ثواب کسى که در هر روز هفت مرتبه ذکر «الحمد للَّه على کلّ نعمة کانت او هى کائنة» را بگوید (1) 1- حسین بن عمر بن یزید از مردى شنید که امام صادق علیه السّلام فرمود: کسى که هفت مرتبه در هر روز، ذکر الحمد للَّه على کلّ نعمة کانت او هى کائنة را بگوید، از عهده شکر نعمتهاى گذشته و آینده (خداوندى) برآمده است. ثواب شهادت به یگانگى خداوند و رسالت پیامبر اکرم صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم (2) 1- اوزاعى از امام صادق علیه السّلام، و آن حضرت از پدر بزرگوارش امام محمّد باقر علیه السّلام روایت کردهاند: کسى که به یگانگى پروردگار جهانیان شهادت دهد و شهادت به نبوت رسول اکرم صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم را به آن اضافه نکند، در نامه اعمال او ده حسنه ثبت مىگردد؛ ولى اگر شهادت به نبوّت آن حضرت را به آن ضمیمه نماید، دو میلیون حسنه به پاداش این ذکر به نام او ثبت شود. (1) 2- رسول گرامى اسلام صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم در پاسخ سهل بن سعد انصارى، پیرامون این آیه از سوره قصص: وَ ما کُنْتَ بِجانِبِ الطُّورِ إِذْ نادَیْنا فرمود: پروردگار جهان، دو هزار سال قبل از آفرینش عالم هستى، درخت آس را رویاند و بر روى برگ آن چیزى نوشت و سپس آن را در عرش نهاد، سپس ندا در داد: اى امّت محمّد! بتحقیق که رحمت من بر خشمم پیشى گرفته است، پیش از آنکه از من (که خداى شمایم) چیزى بخواهید، حاجت شما را برآورده مىکنم، و پیش آنکه (از من) درخواست آمرزش کنید، گناهان شما را مىآمرزم؛ هر کس به دیدارم بشتابد در حالى که به یگانگى من و به اینکه محمّد بنده و پیامبر من است، گواهى دهد، رحمت من شامل او خواهد شد و او را در بهشت خود مأوى خواهم داد[3]. ______________________________ ثواب صد مرتبه گفتن ذکر تکبیر و تسبیح و تحمید و تهلیل (1) 1- مالک بن انس از امام صادق علیه السّلام، و آن حضرت از پدران بزرگوارش از على علیه السّلام روایت کرده است: جمعى از نیازمندان به خدمت رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم شرفیاب شدند و عرض کردند: توانگران با ثروتى که دارند بندگان را (خریده) آزاد مىکنند ولى دست ما از مال دنیا خالى است؛ ثروتمندان قادرند که به حج روند ولى در ما این توانائى نیست؛ و آنان از مال خود (در راه خدا) صدقه مىدهند ولى براى ما مقدور نیست؛ و آنها اسباب رفتن به جهاد را مهیّا دارند و ما از تهیّه آن ناتوانیم. رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم فرمود: صد مرتبه تکبیر گفتن) (اللَّه اکبر بهتر از صد بنده آزاد کردن، و صد مرتبه تسبیح گفتن (سبحان اللَّه) بهتر از قربانى کردن صد شتر در حج، و صد مرتبه تحمید و خدا را ستودن (الحمد للَّه گفتن) بهتر از هدیه صد اسب با تجهیزات کامل در راه خدا است، و کسى که صد مرتبه تهلیل (لا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ) گوید، در آن روز عمل او از اعمال تمام مردم برتر است، مگر کسى که بیشتر از او (این ذکر شریف را) گفته باشد. امام علیه السّلام در ادامه این خبر مىفرمایند: چون این خبر به گوش ثروتمندان و مال اندوزان رسید، آنان نیز (طبق دستور رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم) به گفتن این اذکار پرداختند! بار دیگر مستمندان به محضر رسول گرامى اسلام صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم شرفیاب شدند و عرض کردند: اى رسول خدا! آنچه را که (به ما) تعلیم فرمودى به گوش توانگران رسید و آنان نیز مشغول این اذکار شدند! حضرت در پاسخ آنان فرمود: این همان فضل و بخشش الهى است که به هر کس که خواهد عطا فرماید، و خداوند صاحب فضل و رحمت بیشمارى است[4]. ثواب ذکر «سبحان اللَّه و الحمد للَّه و لا اله الّا اللَّه و اللَّه اکبر» ______________________________ پاداش نیکیها و کیفر گناهان / ترجمه ثواب الأعمال، ص: 54 (1) 1- یونس بن یعقوب از امام صادق علیه السّلام روایت کرده است که رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم به یاران خود رو کرده فرمود: براى خود سپر تهیّه کنید! عرض کردند: اى رسول خدا! آیا دشمنى تهدیدمان مىکند؟! فرمود: نه! بلکه از آتش دوزخ، بگوئید: سبحان اللَّه و الحمد للَّه و لا اله الّا اللَّه و اللَّه اکبر. (2) 2- ابو بصیر از امام صادق علیه السّلام نقل مىکند که رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم فرمود: ذکر سبحان اللَّه و الحمد للَّه و لا اله الّا اللَّه و اللَّه اکبر را زیاد بگوئید، چون این ذکرها در روز قیامت با فرشتگانى از جلو و فرشتگانى از پشت سر (گوینده ذکر) ظاهر مىشوند، و باقیات صالحات همین اذکار است. (3) 3- ابو الجارود از امام محمّد باقر علیه السّلام روایت کرده است که رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم فرمود: هر کس که «سبحان اللَّه» بگوید، خداوند درختى در بهشت برایش مىکارد؛ و کسى که «الحمد للَّه» بگوید، براى او نیز خداوند درختى در بهشت مىنشاند، و کسى که «لا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ» بگوید، با او نیز خداوند چنین کند؛ و براى کسى که «اللَّه اکبر» بگوید، خداوند همین پاداش را براى او منظور خواهد فرمود. در این هنگام مردى از قریش به حضرت عرض کرد: اى رسول خدا! پس، درختان بسیارى در بهشت خواهیم داشت، حضرت فرمود: آرى! ولى بترسید از آن آتشى که آنها را بسوزاند! زیرا خداوند متعال- در سوره محمد صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم- مىفرماید: «اى گروه مؤمنان! از خدا و رسول او اطاعت کنید و اعمال خود را باطل نسازید». (1) 4- ابو بصیر از امام صادق علیه السّلام روایت کرده است که: روزى رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم به یاران خود فرمود: آیا اگر تمام لباس و اثاث خود را بر روى هم قرار دهید، به آسمان خواهد رسید؟! عرض کردند: نه، اى رسول خدا. فرمود: مىخواهید شما را به چیزى راهنمائى کنم که ریشهاش در زمین و شاخههاى آن در آسمان باشد؟! عرض کردند: آرى! فرمود: هر یک از شما پس از نماز واجب سى مرتبه سبحان اللَّه و پاداش نیکیها و کیفر گناهان / ترجمه ثواب الأعمال، ص: 56 الحمد للَّه و لا اله الّا اللَّه و اللَّه اکبر بگوید، بدرستى که این ذکرها ریشه در زمین و شاخه در آسمان دارند، و گوینده آنها از زیر آوار رفتن، سوختن، غرق شدن، در چاه افتادن، طعمه درندگان شدن، مردن هراسناک و هر بلائى که در آن روز بر بندگان خدا مقرّر شده است حفظ مىکند؛ و اینها همان باقیات و صالحات است (که خداوند در قرآن کریم به آن نوید داده). *** پاداش نیکیها و کیفر گناهان / ترجمه ثواب الأعمال ؛ ؛ ص628 کیفر پایمال کردن حق الناس، عدم پرهیز از نجاسات، غیبت و سخن چینى (1) 1- حفص بن غیاث، از امام صادق علیه السّلام و آن حضرت از پدران بزرگوارش علیهم السّلام از حضرت على علیه السّلام روایت کرده است که رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم فرمود: چهار گروهند که اهل جهنم از آنها در رنج و عذابند، به خاطر عذاب سختى که بر این چهار گروه مقرر شده است زیرا به آنان از حمیم دوزخ (آب جوشان) مىچشانند، و فریادشان (ازاین شکنجه) به وا ویلا بلند است، و برخى از اهل جهنم به برخى دیگر مىگویند: این چهار گروه مگر چه کردهاند که با همه عذابى که ما مىبینیم، (باز) از عذاب آنان در شکنجهایم؟!مردى از آنان، در تابوتى از گدازههاى آتش، آویزان است؛ و دیگر، رودههایش (از شکم) بیرون ریخته و آن را با خود مىکشد؛ و سومى از دهانش خون و جراحت بیرون مىزند؛ و چهارمى از گوشت بدن خود مىخورد . سپس به آن که در تابوت آتشین است گفته مىشود: داستان این به دور مانده از رحمت حق چیست که ما را با تمام عذابى که مىکشیم، آزار مىدهد؟! در جواب مىگوید: این از رحمت حق محروم، در حالى مرد که اموالى از مردم در عهده او قرار داشت و مىدانست که توان پرداخت و رهایى از دیون مردم را ندارد (ولى با وجود این اموال مردم را به عناوین مختلف از آنان گرفت) ؛ و شخصی که رودههاى خود را با خود مىکشد مىپرسند: این محروم از رحمت حق، داستانش چیست که ما را با همه زحمت و عذابى که در آنیم، آزرده خاطر کرده است؟! پاسخ مىدهد: این از رحمت حق جدا مانده، (در دنیا) از نجاست ادرار خود پرهیز نمىکرد و اهمیت نمىداد که ترشّحات ادرار او چند جاى بدنش را ناپاک کند؛ سپس از کسى که چرک و خون از دهانش بیرون مىریزد مىپرسند و قضیّه این بىبهره مانده از رحمت خدا، چیست که دیدن او ما را با همه عذابى که مىکشیم، مىآزارد؟! مىگوید: این بىنصیب از رحمت خداوندى، مسخرگى پیشه مىکرد و اداى این و آن را در مىآورد. و شخصی که گوشت بدن خود را مىخورد، مىپرسند: حکایت این محروم مانده از رحمت پروردگار چیست که مشاهده او ما را با همه عذابى که تحمل مىکنیم، آزار مىدهد؟ در جواب مىگوید: این محروم مانده از رحمت یزدان، با غیبت و سخن چینى (در حقیقت) گوشت مردم را مىخورد.[1][2]پاداش نیکیها و کیفر گناهان / ترجمه ثواب الأعمال، ص: 630 با یاد خدا بسوی خدا می رویم
قرآن کریم در آیه 36 سوره توبه صراحتا به حرمت ماههای حرام حکم داده است . خداوند در این سوره می فرماید: «إِنَّ عِدَّةَ الشُّهُورِ عِنْدَ اللَّهِ اثْنا عَشَرَ شَهْراً فِی کِتابِ اللَّهِ یَوْمَ خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ مِنْها أَرْبَعَةٌ حُرُمٌ ذلِکَ الدِّینُ الْقَیِّمُ فَلا تَظْلِمُوا فِیهِنَّ أَنْفُسَکُمْ وَ قاتِلُوا الْمُشْرِکِینَ کَافَّةً کَما یُقاتِلُونَکُمْ کَافَّةً وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُتَّقِینَ (36) إِنَّمَا النَّسِیءُ زِیادَةٌ فِی الْکُفْرِ یُضَلُّ بِهِ الَّذِینَ کَفَرُوا یُحِلُّونَهُ عاماً وَ یُحَرِّمُونَهُ عاماً لِیُواطِؤُا عِدَّةَ ما حَرَّمَ اللَّهُ فَیُحِلُّوا ما حَرَّمَ اللَّهُ زُیِّنَ لَهُمْ سُوءُ أَعْمالِهِمْ وَ اللَّهُ لا یَهْدِی الْقَوْمَ الْکافِرِینَ (37) ترجمه : بدرستى که عدد ماهها نزد خدا دوازده ماه است، در همان روزى که آسمانها و زمین را آفرید در کتاب او چنین بوده، از این دوازده ماه چهار ماه حرام است، و این است آن دین قویم، پس در آن چهار ماه به یکدیگر ظلم مکنید، و با همه مشرکین کارزار کنید همانطور که ایشان با همه شما سر جنگ دارند و بدانید که خدا با پرهیزکاران است (36). نسىء گناهى است علاوه بر کفر، و کسانى که کافر شدند بوسیله آن گمراه مىشوند، یک سال آن ماهها را حرام مىکنند و یک سال را حلال، تا با عده ماههایى که خدا حرام کرده مطابق شود، پس (این عمل باعث مىشود که) حلال کنند چیزى را که خدا حرام کرده، (آرى) اعمال بدشان در نظرشان جلوه کرده و خداوند مردمان کافر را هدایت نمىکند (37)
در این دو آیه حرمت ماههاى حرام یعنى ذى القعده، ذى الحجه، محرم و رجب بیان شده و حرمتى که در جاهلیت داشت تثبیت گردیده و قانون تاخیر حرمت یکى از این ماهها که از قوانین دوره جاهلیت بود لغو اعلام شده، و نیز مسلمین مامور شدهاند بر اینکه با همه مشرکین کارزار کنند.مقصود از آن چهار ماهى که حرام است به دلیل نقلى قطعى ماه ذى القعده، ذى الحجه، محرم و رجب است که جنگ در آنها ممنوع شده. و جمله" مِنْها أَرْبَعَةٌ حُرُمٌ" کلمه تشریع است نه اینکه بخواهد خبرى بدهد، به دلیل اینکه دنبالش مىفرماید:" این است آن دین قائم به مصالح مردم". منظور از حرام نمودن چهار ماه حرام، این است که مردم در اینماهها از جنگیدن با یکدیگر دست بکشند، و امنیت عمومى همه جا حکمفرما شود تا به زندگى خود و فراهم آوردن وسائل آسایش و سعادت خویش برسند، و به عبادت و طاعات خود بپردازند.و این حرمت، از شرایعى است که ابراهیم (ع) تشریع کرده بود، و عرب آن را حتى در دوران جاهلیت که از دین توحید بیرون بوده و بت مىپرستیدند محترم مىداشتند، چیزى که هست قانونى داشتند بنام" نسىء" و آن این بود که هر وقت مىخواستند این چهار ماه و یا یکى از آنها را با ماه دیگرى معاوضه نموده مثلا به جاى محرم، صفر را حرام مىکردند، و در محرم که ماه حرام بود به جنگ و خونریزى مىپرداختند، و این قانون را آیه بعدى متعرض است.کلمه" ذلک" در جمله" ذلِکَ الدِّینُ الْقَیِّمُ" اشاره است به حرمت چهار ماه مذکور، و کلمه" دین" همان طورى که اطلاق مىشود بر مجموع احکامى که خداوند بر انبیاى خودش نازل کرده (از قبیل دین موسى، دین عیسى و دین خاتم انبیاء ع) همچنین اطلاق بر بعضى از آن احکام نیز مىشود، و به همین جهت معناى جمله مورد بحث این مىشود که: تحریم چهار ماه از ماههاى قمرى، خود دینى است که مصالح بندگان را تامین و تضمین مىنماید. نظیر این تعبیر در آیه 97 سوره مائده آمده : «جَعَلَ اللَّهُ الْکَعْبَةَ الْبَیْتَ الْحَرامَ قِیاماً لِلنَّاسِ وَ الشَّهْرَ الْحَرامَ وَ الْهَدْیَ وَ الْقَلائِد»ترجمه: خداوند کعبه بیت الحرام را مایه قوام مردم قرار داد، و همچنین شهر حرام را. سوره مائده آیه 97 تعلیق کلام به" کعبه" و سپس توصیف آن به" بیت الحرام" کعبه بیت الحرام است، و همچنین توصیف ماه را به حرام و سپس ذکر" هدى" و" قلائد" که از شؤونات حرمت کعبه هستند همه دلالت دارند بر اینکه ملاک در این امرى که در آیه است همانا احترام است. خداى تعالى کعبه را احترام کرده و آن را بیت الحرام قرار داده، و به همین منظور بعضى از ماهها را هم حرام کرده و بوسیله حکم به وجوب حج در آن ماهها، بین ماههاى حرام و بیت الحرام ارتباط برقرار کرد. بنابراین نهى از ظلم کردن در این چند ماه دلیل بر عظمت و مؤکد بودن احترام آنها است، هم چنان که وقوع این نهى خاص بعد از نهى عام، دلیل دیگرى است بر مؤکد بودن آن، و مثل این است که بگوئیم هیچ وقت ظلم مکن، و در این چند روزه ظلم مکن.و این جمله، یعنى جمله" فَلا تَظْلِمُوا فِیهِنَّ أَنْفُسَکُمْ" هر چند از نظر اطلاق لفظ نهى از هر ظلم و معصیتى است، لیکن سیاق آیه قرینه است بر اینکه مقصود أهم از آن، نهى از قتال در این چند ماه است.
همچنین خداوند در همین سوره می فرماید: «الشَّهْرُ الْحَرامُ بِالشَّهْرِ الْحَرامِ وَ الْحُرُماتُ قِصاصٌ فَمَنِ اعْتَدى عَلَیْکُمْ فَاعْتَدُوا عَلَیْهِ بِمِثْلِ مَا اعْتَدى عَلَیْکُمْ وَ اتَّقُوا اللَّهَ وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُتَّقِینَ »(توبه 194). اگر آنان حرمت ماه حرام را شکستند شما هم بشکنید چون خدا قصاص را در همه حرمتها جایز دانسته پس هر کس بر شما ستم کرد شما هم به همان اندازه که بر شما ستم روا داشتند بر آنان ستم کنید و نسبت به ستم بیش از آن از خدا بترسید و بدانید که خدا با مردم با تقوا است (194). کلمه (حرمات) جمع حرمت است و حرمت عبارت است از چیزى که هتک آن حرام و تعظیمش واجب باشد، و منظور از حرمات در اینجا حرمت ماههاى حرام و حرمت حرم مکه است و حرمت مسجد الحرام، و معناى آیه این است که چون که کفار حرمت ماه حرام را رعایت نکردند، و در آن جنگ راه انداختند، و هتک حرمت آن نموده در سال حدیبیه رسول خدا ص و اصحاب او را از عمل حج باز داشته به سویشان تیراندازى و سنگپرانى کردند پس براى مؤمنین هم جایز شد با ایشان مقاتله کنند، پس عمل مسلمین هتک حرمت نبود بلکه جهاد در راه خدا و امتثال امر او در اعلاى کلمه او بود. در الدر المنثور است که احمد و ابن جریر و نحاس در کتاب ناسخش از جابر بن عبد اللَّه روایت آورده که گفت: رسول خدا ص هرگز در ماه حرام جنگ نمىکرد، مگر وقتى که کفار جنگ را آغاز کرده باشند، و حتى اگر قبل از ماههاى حرام در جنگ بود، همین که ماه حرام مىرسید جنگ را متوقف مىکرد، تا ماه حرام تمام شود.
و خداوند در سوره بقره آیه 217 می فرماید :« یَسْئَلُونَکَ عَنِ الشَّهْرِ الْحَرامِ قِتالٍ فِیهِ»ترجمه : از تو از ماه حرام و قتال در آن مىپرسند بگو قتال در ماه حرام گناهى بزرگ است. این آیه شریفه از قتال در ماههاى حرام منع و مذمت مىکند، و مىفرماید: این کار جلوگیرى از راه خدا و کفر است، و این را هم مىفرماید که با این حال بیرون کردن اهل مسجد الحرام از آنجا جرم بزرگترى است نزد خدا، و بطور کلى فتنه از آدمکشى بدتر است. و در سوره توبه می فرماید: « فَإِذَا انْسَلَخَ الْأَشْهُرُ الْحُرُمُ فَاقْتُلُوا الْمُشْرِکِینَ حَیْثُ وَجَدْتُمُوهُمْ وَ خُذُوهُمْ وَ احْصُرُوهُمْ وَ اقْعُدُوا لَهُمْ کُلَّ مَرْصَدٍ فَإِنْ تابُوا وَ أَقامُوا الصَّلاةَ وَ آتَوُا الزَّکاةَ فَخَلُّوا سَبِیلَهُمْ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ» (توبه:5) ترجمه: پس وقتى ماههاى حرام تمام شد مشرکین را هر جا یافتید به قتل برسانید و دستگیر نموده و برایشان تنگ بگیرید، و به هر کمینگاهى (براى گرفتن آنان) بنشینید، پس اگر توبه کردند و نماز بپا داشته و زکات دادن رهاشان سازید که خدا آمرزنده رحیم است.
مفسرین در این آیه در اینکه منظور از" چهار ماه" چیست اختلاف کردهاند، بعضى گفتهاند: ابتداى آن روز بیستم ذى القعده است، و مقصود از" روز حج اکبر" همین روز است، و بنا به گفته آنها چهار ماه عبارتست از ده روز از ذى القعده و تمامى ذى الحجه و محرم و صفر و بیست روز از ربیع الاول.عدهاى دیگر گفتهاند: این آیات در اول ماه شوال در سال نهم هجرت نازل شده. و قهرا مقصود از چهار ماه، شوال و ذى القعده و ذى الحجه و محرم است و این چهار ماه با تمام شدن ماههاى حرام تمام مىشود و آنچه آنان را وادار به این قول کرده اینست که گفتهاند منظور از جمله" فَإِذَا انْسَلَخَ الْأَشْهُرُ الْحُرُمُ فَاقْتُلُوا ..."، که بعد از دو آیه دیگر است ماههاى حرام معروف یعنى ذى القعده و ذى الحجه و محرم است که انسلاخ آنها با انقضاء ماههاى چهارگانه مورد بحث مطابقت مىکند، و این قول دور از صواب و ناسازگار با سیاق کلام است و قرینه مقام هم با آن مساعد نیست.احتمالى که هم سیاق آیه دلالت بر آن دارد و هم قرینه مقام یعنى قرار گرفتن حکم در آغاز کلام، و هم اینکه مىخواهد براى مشرکین مهلتى مقرر کند تا در آن مهلت به اختیار خود هر یک از مرگ و زندگى را نافعتر بحال خود دیدند اختیار کنند این است که بگوئیم ابتداى ماههاى چهارگانه همان روز حج اکبر است که در آیه بعدى از آن اسم مىبرد، چون روز حج اکبر روزیست که این آگهى عمومى در آن روز اعلام و ابلاغ مىشود، و براى مهلت مقرر کردن و بر محکومین اتمام بحث نمودن مناسبتر همین است که ابتداى مهلت را همان روز قرار داده و بگویند:" از امروز تا چهار ماه مهلت".و اهل نقل اتفاق دارند بر اینکه این آیات در سال نهم هجرت نازل شده بنا بر این اگر فرض شود که روز حج اکبر همان دهم ذى الحجه آن سال است چهار ماه مذکور عبارت مىشود از بیست روز از ذى الحجه و محرم و صفر و ربیع الاول و ده روز از ربیع الثانى." وَ أَذانٌ مِنَ اللَّهِ وَ رَسُولِهِ إِلَى النَّاسِ یَوْمَ الْحَجِّ الْأَکْبَرِ أَنَّ اللَّهَ بَرِیءٌ مِنَ الْمُشْرِکِینَ وَ رَسُولُهُ ..."
هرکدام از این ماهها دارای ویژگیها و خصوصیت خاصی می باشد از جمله:
ماه ذیقعده
ماه ذیقعده ماه یازدهم از ماههای قمری، از ماههای حج و نیز از ماههای حرام است. این ماه اولین ماه از چهارگانه های حرام که از ماههای مربوط به حج است.خداوند در قرآن می فرماید: «الْحَجُّ أَشْهُرٌ مَعْلُومَاتٌ» (بقره : 197) ترجمه:حج، در ماههاى معینى است. بخاری از قول ابن عمر نقل می کند که شوال و ذی القعده و دهه ذیحجه مربوط به حج است.این ماه ماه اجابت دعا است، و ادعیه و نمازها و اذکار مستحبی دارد که در مفاتیح الجنان ذکر شده است. از مهمترین حوادث و وقایع این ماه می توان به دحو الارض و شهادت حضرت امام محمد تقی علیه السلام در سال 220 قمری، ولادت حضرت معصومه (س) (173ه.ق)، ولادت حضرت امام رضا (ع) (148ه.ق) اشاره کرد.
ماه ذی حجه
ماه ذی حجه دوازدهمین و آخرین ماه از ماههای قمری و همچنین از ماههای حرام و ماههای حج است. این ماه از ماه های بسیار شریف است، دهه اول آن فضیلت بسیاری دارد و از ایام معلومات است که در قرآن به آن اشاره شده است( بقره 197). روزه گرفتن در نه روز اول آن بسیار ثواب دارد و پاداشش برابر پاداش یک عمر روزه است. محدث قمی اعمال و اذکار و ادعیه و نمازهای مستحبی این ماه را در مفاتیح الجنان بر شمرده است. از رسول خدا (ص) نقل شده که : عمل خیر و عبادت در هیچ ایامی نزد خداوند متعال محبوب تر از این دهه نیست ، و از برای این دهه اعمالی است: اول روزه گرفتن نه روز اول این دهه که ثواب روزه تمام عمر را دارد.دوم ، خواندن دو رکعت نماز مابین مغرب و عشاء در تمام شبههای این دهه در هر رکعت بعد از حمد بخواند یک مرتبه توحید و آیه « وَ واعَدْنا مُوسى ثَلاثینَ لَیْلَةً وَ أَتْمَمْناها بِعَشْرٍ فَتَمَّ میقاتُ رَبِّهِ أَرْبَعینَ لَیْلَةً وَ قالَ مُوسى لِأَخیهِ هارُونَ اخْلُفْنی فی قَوْمی وَ أَصْلِحْ وَ لا تَتَّبِعْ سَبیلَ الْمُفْسِدینَ » ترجمه:و با موسى سى شب وعده کردیم و آن را به ده شب دیگر کامل نمودیم پس میقات پروردگارش در چهل شب به سر آمد. و موسى به برادرش هارون گفت: میان قوم من نایب من باش و به اصلاح [کارشان] پرداز و طریق مفسدان را پیروى مکن. (اعراف142). سوم : از روز اول تا عصر روز عرفه در عقب نماز صبح و پیش دعای روز عرفه را بخواند. وقایع بسیار مهمی در این ماه روی داده است از جمله: ازدواج حضرت فاطمه با امیر المومنین علی علیه السلام (روز ششم ذیحجه سال دوم)، شهادت حضرت امام محمد باقر علیه السلام (روز هفتم ذیحجه سال 114 قمری)، ترویه و کوچ حاجیان از مکه، شهادت حضرت مسلم بن عقیل علیه السلام در سال 59 قمری، هجرت انتصاب امیرالمومنین علی علیه السلام به جانشینی پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم و عید سعید غدیر (روز هیجدهم سال دهم) و قتل عثمان بن عفان ، خلیفه سوم، (روز هیجدهم سال 35)، روز مباهله پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم با مسیحیان نجران (روز بیست و چهارم) ، بیعت مردم با امام علی علیه السلام و تصدی خلافت ظاهری امام (روز بیست و پنجم ذیحجه سال 35 قمری)، قتل عمر خطاب به دست( ابولؤلؤ ( روز بیست و نهم. روز نهم این ماه عرفه و روز دهمش روز عید قربان است.
ماه رجب
ماه رجب هفتمین ماه از ماههای قمری، ماهی بسیار شریف و از ماههای حرام است. رجب نام نهری است در بهشت که از عسل شیرین‌تر و از شیر سفیدتر است و هر کس در این ماه روزه دارد، از آن نهر آب می نوشد. به ماه رجب، رحب الأصب، یعنی ماه ریزش رحمت خداوند بر مردم نیز می‌گویند. پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم فرمود:«ماه رجب برای امت من «ماه استغفار» است. رجب ماه خدا و ماه شعبان ماه من و ماه رمضان ماه امت من است. کسی که یک روز از ماه رجب را روزه گیرد، مستوجب خشنودی خداوند گردد، غضب الهی از او دور می‌گردد و دری از درهای جهنم به روی او بسته میشود.» در حدیث دیگری آمده است که هر کس سه روز آن را روزه دارد بهشت بر او واجب گردد. در ماه رجب دعاها و اعمال خاصی وارد است که مهمترین آنها « اعمال ایام البیض » (13 تا 15 ماه) و اعمال ام داوود و برنامه اعتکاف است. این اعمال در کتاب شریف مفاتیح الجنان محدث قمی گردآوری شده است.
حوادث تاریخی و مذهبی بسیاری در ماه رجب روی داده است ازجمله: ولادت حضرت امام محمد باقر علیه السلام در سال 57،ولادت امام محمد تقی علیه السلام در سال 195، میلاد امام علی علیه السلام در کعبه(23سال قبل از هجرت) آغاز ایام البیض (اعتکاف)، مبعث پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله وسلم، شهادت امام موسی بن جعفر علیه السلام در سال 182 و شهادت امام علی النقی علیه السلام در سال 254، وفات ابراهیم فرزند پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم در سال دهم هجرت، وفات ابوطالب علیه السلام در سال دهم بعثت، رحلت حضرت زینب (بنا به نقلی) و درگذشت ابن سکیت در سال 244 قمری.
ماه محرم
محرم نخستین ماه از ماههای دوازده گانه قمری و یکی از ماههای حرام است که در دوران جاهلیت و نیز در اسلام، جنگ در آن تحریم شده بود. شب و روز اول محرم به عنوان اول سال قمری دارای نماز و آداب خاصی است که در کتاب شریف مفاتیح الجنان بیان شده است. محرم، ماه حزن و اندوه و عزاداری شیعیان در شهادت حضرت امام حسین علیه السلام است. حوادث و وقایع فراوانی در ماه محرم رخ داده است از جمله: غزوه ذات الرقاع، فتح خیبر، حادثه خونین کربلا - تاسوعا و عاشورا و شهادت امام حسین علیه السلام و اسارت خاندان امام به کوفه و شام.شهادت امام زین العابدین (ع) (95 ه.ق). همچنین نقل است که به خلافت رسیدن عثمان، قتل محمد امین برادر مأمون عباسی ، قتل جعفر برمکی و انقراض آل برمک و دولت برامکه، واقعه هولاکو و مستعصم و انقراض دولت بنی عباس در این ماه بوده است. تغییر قبله مسلمین از بیت المقدس به مکه ( 52 ه. ق).
طبقه بندی: سلیمان ومورجه
(1) معلوم مىشود این ذکر که گاهى بىاراده و در مقام تعجّب بر زبان آدمى جارى مىگردد، این ثواب را ندارد.
(1) در اینکه کلام معصومین علیهم السّلام عارى از مبالغه و مطابق با واقعیّت است تردیدى نیست، ولى همان طورى که در برخى از احادیث پیشین ملاحظه فرمودید براى گوینده ذکر، شرایطى مقرّر فرمودهاند که بدون آنها، دستیابى به ثواب و اجرى که معیّن شده است امکان پذیر نیست، از قبیل: مسلمان بودن، ایمان قلبى داشتن، مخلص بودن، ولایت و امامت ائمه طاهرین سلام اللَّه علیهم اجمعین را از بن دندان پذیرفتن و پیرو راستین آن ذوات مقدّس بودن و ...
(1) در لغت آمده است: آس، درخت مورد، و گویند عصاى حضرت موسى علیه السّلام از آن بوده، و نیز نوعى ریحان که به غایت خوشبوست.
(1) بایستى حساب ثواب استحقاقى را که خداوند وعده فرموده است از حساب ثواب تفضّلى که استحقاق را در آن راه نیست و خداوند به هر که خواهد کرامت کند، جدا کرد که او حکیم و تواناست.
طبقه بندی: ثواب گفتن لا اله الا الله
طبقه بندی: پاداش نیکیها وکیفر گناهان
{ مَّا یَلْفِظُ مِن قَوْلٍ إِلَّا لَدَیْهِ رَقِیبٌ عَتِیدٌ } سوره ق آیه 18
هیچ سخنى بر زبان نمی آورد مگر آنکه نزد او فرشته مراقبى حاضر است (تا آن سخن را بنویسد)
آیه قرآن درباره منع غیبت کردن
سوره حجرات آیه 12 (( یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا کَثِیرًا مِّنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ وَلَا
احادیث درباره منع غیبت کردن
امام رضا (ع) : خدای متعال به یک پیغمبری از پیغمبرانش وحی کرد : که وقتی صبح از خانه بیرون آمدی اولین چیزی که به نظرت می آید بخور و دومین چیزی را که می بینی آنرا بپوشان و سومین چیزی را که می بینی پناهش ده و چهارمین چیزی را که دیدی مایوس نکن و پنجمین چیزی را که می بینی از آن فرار کن.
امام صادق (ع) : غیبت حسنات ( خوبی ها و نیکی ها ) را از بین می برد همانطور که آتش هیزم را از بین می برد. خداوند بزرگ به موسی وحی می فرمود : غیبت کننده اگر توبه کند آخرین کسی است که وارد بهشت میشود و اگر توبه نکند نخستین کسی است که وارد آتش می گردد. بحارالانوار جلد 75 صفحه 257 حدیث 48
امام صادق (ع) : غیبت نکن که غیبتت می کنند ( غیبت کسی را نکن که غیبتت می کنند ) برای برادرت چاه مکن که در آن می افتی چون همانطور که برخورد می کنی با تو برخورد میشود. ( هر جوری رفتار کنی همانطور باخودت رفتار می کنند ) بحارالانوار جلد 75 صفحه 248 حدیث 16
حضرت محمد (ص) : کسی که غیبت مسلمانی را بکند روزه اش باطل میشود و وضویش باطل میشود و روز قیامت در حالی می آید که از دهانش بویی متعفن تر از مردار بیرون می آید که اهل قیامت از آن بو رنج می برند. وسائل الشیعه جلد 8 صفحه 599 حدیث 13
مولا علی (ع) : از غیبت بپرهیز که غیبت کردن تو را با خدا و مردم دشمن می کند و اجر و پاداش کارهای تو را از بین می برد. غررالحکم حدیث 2632
امام سجاد (ع) : هر بامداد زبان انسان بر دیگر اعضای بدن توجه می کند و می گوید چگونه هستید ؟ حالتان چطور است ؟ آنها می گویند : اگر تو ما را رها کنی خوبیم(اگر تو با حرف زدن گناه نکنی خوبیم ) خدا را خدا نسبت به ما بیاد آور . و او را به خدا قسم می دهند و می گویند : پاداش و کیفر ما تنها بخاطر توست ( یعنی اگر انسان پاداش کسب کند با استفاده از زبان است و اگرانسان عذابی هم شود بخاطر زبان است ) اصول کافی جلد 3 صفحه 177
نوف بکالی گوید در مسجد کوفه خدمت امیرالمومنین (ع) رسیدم و سلام کردم و ایشان جواب سلام را دادند گفتم یا امیرالمومنین (ع) پندی به من بدهید فرمود ای نوف خوبی کن تا با تو خوبی شود.گفتم یا امیرالمومنین (ع) باز هم بفرمایید : امام (ع) فرمود : رحم کن تا با تو رحم کنند ( به مردم رحم کن تا آنها هم به تو رحم کنند ) . خوب بگو تا به خوبی یادت کنند. (سخن خوب و درست بگو تا تو را مردم به خوبی یاد کنند) از غیبت اجتناب کن و غیبت مکن که غیبت کننده خورشت سگهای دوزخ است . سپس فرمود : ای نوف دروغ گفته کسی که فکر می کند حلال زاده است و به غیبت کردن گوشت مردم را میجود . دروغ گفته کسی که گمان دارد حلال زاده است و دشمن من و امامان از اولاد من است . دروغ گفته کسی که گمان دارد حلال زاده است و زنا را دوست دارد یا بر نافرمانی خدا در شب و روز دلیر است . ( در شب و روز بی باک گناه میکند) ای نوف صله رحم کن تا خدا عمرت را زیاد کند ( صله رحم با افراد مومن و دین دار) ای نوف خوش اخلاق باش تا حسابت را سبک گیرند . ای نوف اگر می خواهی روز قیامت با من باشی به ستمکاران کمک مکن . ای نوف هرکه ما را دوست دارد روز قیامت با ما است و اگر مردی سنگی را دوست بدارد در قیامت با او محشور گردد ( یعنی در این دنیا هر کسی را دوست داشته باشی و با کارهایش موافق باشی در قیامت با او محشور میشوی )ای نوف مبادا خود را در میان مردم خوب جلوه دهی و در پنهان و خلوت خدا را نافرمانی کنی(مبادا در میان مردم خود را انسان خوب و مومن نشان دهی ولی در خلوت و تنهایی گناه کنی ) تا آنکه خدا در روزیکه ملاقاتش می کنی رسوایت کند. ای نوف آنچه راکه به تو گفتم نگهدار و عمل کن تا به خیر دنیا و آخرت برسی . امالی شیخ صدوق مجلس 37 صفحه 209 الی 210
از امیر المومنین علی (ع) روایت شده که رسولخدا (ص) فرموده : خدا حرام کرده است بهشت را بر هر فحاش بی آبرو و کم شرمی که باک ندارد از آنچه درباره کسی بگوید یا درباره اش بگویند ندارد زیرا اگر بازرسی از حالش بکنی یا از راه زنا است یا از راه شرکت شیطان اصحاب عرض کردند : ای رسولخدا (ص) آیا در میان مردم شرکت شیطان هم است( از راه اولاد ) ؟ فرمودند : بله آیا گفتار خدای عزوجل را نخوانده ای که ( به شیطان فرمود : ) ( و شرکت کن با ایشان در مالها و فرزندان ) سوره اسراء آیه 64 . اصول کافی جلد 4 صفحه 14 شرح : کسانی که بی باک پشت سر مردم حرف میزنند (غیبت میکنند ) یا فحاشی میکنند یا از راه زنا هستند یا از راه شرکت شیطان اصحاب پرسیدند یا رسول الله از راه شرکت شیطان ؟ فرمودند بله از راه شرکت شیطان مگر نخوانده ای سوره اسراء آیه 64 که خدا میفرماید : ای شیطان شرکت کن در مال و اولادشان.
ابوذر می گوید به رسول خدا گفتم : غیبت چیست ؟ فرمود : برادرت را به آنچه دوست ندارد یاد کنی.گفتم ای رسول خدا اگر آنچه ( خصلتی ) که می گوییم در او باشد چه ؟ فرمود : بدان ، اگر آنچه را که در او هست یاد کنی ( بگویی ) غیبت او را کردی ، و اگر آنچه را که در او نباشد ( بگویی ) یاد کنی پس به او بهتان ( تهمت ) زدی. وسائل الشیعه جلد 8 صفحه 599 حدیث 9
امام صادق (ع) : غیبت کردن بر هر مسلمانی حرام است.غیبت کننده همیشه گنهکار است ، غیبت آن است که کسی را با آنچه پیش خدا عیب نیست یاد کنی و مذمت کنی آنچه را که اهل علم و دانش ستایش می کنند. بحارالانوار جلد 75 صفحه 257 حدیث 48
حضرت علی (ع) : منفورترین مخلوقات نزد خدا غیبت کننده است. غررالحکم جلد 2 صفحه 824 حدیث 3128
حضرت علی (ع) : دردناکترین مردم ( در قیامت ) غیبت کننده است. غررالحکم جلد 2 صفحه 381 حدیث 2911
حضرت علی (ع) : غیبت کردن بدترین دروغ و حرف نارواست. غررالحکم جلد 1 صفحه 13 حدیث 484
مولا علی (ع) : غیبت ، خورشت سگان جهنم است. غررالحکم جلد 1 صفحه 298 حدیث 1144
حضرت علی (ع) : غیبت کردن نشانه و خصلت منافق است. غررالحکم جلد 1 صفحه 13 حدیث 484
حضرت محمد (ص) : ترک غیبت از ده هزار رکعت نماز مستحبی پیش خدا محبوبتر است. بحارالانوار جلد 75 صفحه 261 حدیث 66
امام حسن عسگری (ع) : بدانید غیبت کردن شما از مومنی از شیعه آل محمد (ص) از مرده خواری بدتر و حرام تر است. بحارالانوار جلد 75 صفحه 258 حدیث 52
امام صادق (ع) : کسی که آنچه را از مومنی دیده یا شنیده بگوید ، او از کسانی است که خدا درباره آنان فرمود : کسانی که دوست دارند گناه و فساد در بین مومنان پخش شود عذاب دردناکی برای آنان خواهد بود. وسائل الشیعه جلد 8 صفحه 598 حدیث 6
حضرت محمد (ص) فرمود : ای اباذر ! بپرهیز از غیبت ، زیرا غیبت از زنا سخت تر و بدتر است . اباذر می گوید گفتم : چرا یا رسول الله ؟ فرمود : چون مرد زنا می کند و توبه می کند ، خدا هم توبه او را می پذیرد ، ولی غیبت بخشوده نمیشود تا اینکه صاحبش ببخشد. وسائل الشیعه جلد 8 صفحه 598 حدیث 9
مولا علی (ع) به نوف بکالی فرمود : دروغ می گوید کسی که فکر می کند حلال زاده است ، در حالی که گوشت مردم را با غیبت کردن می خورد. مشکاة الانوار صفحه 88
رسول اکرم (ص) : فحش دادن به مومن فسق و فجور است و کشتن او کفر است و خوردن گوشت او با ( غیبت کردن ) گناه و نافرمانی خداست. بحارالانوار جلد 75 صفحه 255 حدیث 39
حضرت صادق (علیه السلام ) فرمود: که رسول خدا صلى الله و آله و سلم فرمود : غیبت در (نابودى ) دین مرد مسلمان زودتر کارگر شود از بیمارى خوره در درون او.
فرمود: و نیز آن حضرت صلى الله علیه و آله فرموده است : نشستن در مسجد به انتظار نماز عبادت است تا حدثى از او سرزند عرض شد: اى رسول خدا (حدص) چیست ؟ فرمود: غیبت کردن است . اصول کافى جلد 4 صفحه 59
رسول خدا در یک سخنرانى ، بزرگى خطر ربا را خاطر نشان ساخت و فرمود: که همانا یک دِرهم از ربا گناهش از هفتاد زنا آنهم با کسانى که محرمش باشند بزرگتر است و گناه بزرگتر از این بردن آبروى مسلمانست. ارشاد القلوب جلد 1 صفحه 279
حضرت رسول فرمود: در شب معراج بر گروهى گذشتم که رویشان را با ناخنها میکندند از جبرئیل پرسیدم که اینان چکاره اند؟ گفت: ایشان کسانى هستند که غیبت مردم را میکردند. ارشاد القلوب جلد 1 صفحه 279
به حسن َبصرى گفتند که همانا مردى غیبت تو را میکند حسن بصرى هدیه ای براى او فرستاد ، او گفت من ارتباطى با حسن َبصرى ندارم حسن بَصری گفت درست است که ارتباطى نداریم ولى شنیدم که تو ثوابهاى خودت را براى من ( با غیبتی که پشت سر من میکنی ) هدیه فرستاده اى من هم دوست داشتم که تلافى کنم.) و اگر در پیش کسى غیبت مؤمنى را بکنند و او برادر مؤمنش را یارى نکند ( و جلوی غیبت را نگیرد )مسلم نسبت به خدا و رسولش خیانت کرده. ارشاد القلوب جلد 1 صفحه 278
روایت شده که روز قیامت نامه ى عمل مرد را بدستش میدهند پس در آن ثوابهائى می بیند که نمی شناسد به او گفته می شود این ثوابها در مقابل غیبتهائیست که مردم از تو کرده اند. ارشاد القلوب جلد 1 صفحه 278
پیغمبر اکرم (ص) فرمود : مرد روز قیامت می آید نگاه به نامه ى عملش میکند اثرى از کارهاى نیک خود را در آن نامه نمی بیند سپس عرض میکند کجاست کارهاى شایسته ى من که در دنیا انجام داده ام پاسخ داده می شود تو غیبت مردم را کردى به جاى غیبتهایت ثوابهاى تو در نامه عمل کسانى که غیبت آنها را کردى نوشته شد. ارشاد القلوب جلد 1 صفحه 277
امام باقر (ع) : به درستى این زبان کلید هر نیک و بد است؛ پس مؤمن را سزاست که همان طور که بر سیم و زرش قفل می زند بر زبانش نیز قفل زند؛ زیرا پیامبر خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمود:رحمت خداى بر مؤمنى باد که زبانش را از هر ناپسندى باز دارد چرا که این نگه داشتن زبان { از معصیت } ، صدقه مؤمن بر خویشتن است. آنگاه امام باقر علیه السّلام فرمود: هر که زبانش را فرو نبندد از گناهان به دور نباشد. تحف العقول
حضرت محمد (ص) : تاثیر غیبت در ( فساد ) دین مرد زودتر از تاثیر بیماری جذام در اندرون او است. اصول کافی جلد 4 باب الغیبة و البهت حدیث 1
حضرت محمد (ص) : روز قیامت مردی که اعمال نیک و شایسته انجام داده می آید و در نامه عملش چیزی از حسناتش نمی بیند می گوید پس اعمال نیکی که من در دنیا انجام داده ام کجا است ؟ به او گفته میشود به علت غیبتی که از مردم نمودی حسنات تو به عوض غیبت به آنها داده شده است. ارشاد القلوب دیلمی صفحه 118
حضرت محمد (ص) : غیبت مسلمین را نکنید و در جستجوی عیوب آنان نباشید. اثنی عشریه صفحه 16
حضرت محمد (ص) : هرکه مرد یا زن مسلمانی را غیبت کند ، خداوند تعالی چهل روز و شب نماز و روزه او را قبول نکند ، مگر اینکه کسی که غیبتش را نموده از وی در گذرد. جامع الاخبار صفحه 109
حضرت محمد (ص) : هرکه در ماه رمضان مسلمانی را غیبت کند به روزه اش پاداش داده نمیشود. جامع الاخبار صفحه 109
حضرت محمد (ص) : روزه دار اگرچه در رختخوابش خوابیده باشد در حال عبادت است مادامی که مسلمانی را غیبت نکند. سفینة البحار جلد 2 صفحه 337
حضرت محمد (ص) : هرکه برادر مومن خود را در حضورش مدح گوید و در پشت سرش غیبت کند عصمت میان آن دو قطع میشود. امالی صدوق مجلس 85 حدیث 21
حضرت محمد (ص) : از غیبت و سخن چینی بر حذر باش زیرا غیبت روزه را میشکند و سخن چینی موجب عذاب قبر است. تحف العقول مواعظ النبی (ص)
حضرت محمد (ص) : از غیبت دوری کنید که غیبت سخت تر از زنا است زیرا مرد زنا میکند و توبه می نماید و خداوند توبه او را می پذیرد ولی غیبت کننده آمرزیده نشود مگر آنکسی که غیبت او را نموده وی را ببخشد. مجموعه ورام جلد 1 صفحه 115
حضرت محمد (ص) : هرکه از آبروی برادر ( دینی ) خود در موقع غیبت دیگران دفاع نماید بر خداوند حق است که او را از آتش دوزخ آزادش کند. مجموعه ورام جلد 1 صفحه 119
حضرت محمد (ص) : حد غیبت آنست که بگوئی درباره برادرت آن صفتی را که او دارد ( و او از شنیدنش بدش آید ) پس اگر آنچه را که او ندارد بگوئی بهتان و تهمت است. ارشاد القلوب دیلمی صفحه 190
حضرت محمد (ص) : کفاره غیبت این است که برای کسی که غیبت او را نموده ای ( از خدا ) طلب آمرزش کنی. طرائف الحکم جلد 2 صفحه 355 نقل از امالی طوسی
حضرت محمد (ص) : هرکه خاموشی گزید نجات یافت. روضة الواعظین صفحه 469
حضرت محمد (ص) : زبانت را نگهدار زیرا نگهداری زبان صدقه ایست که به خودت می دهی سپس فرمود : هیچ بنده ای حقیقت ایمان را نشناسد تا مقداری از زبانش را نگهدارد ( هرچه خواست نگوید ) اصول کافی جلد 3 باب الصمت و حفظ اللسان حدیث 7
حضرت محمد (ص) : بیشتر خطاهای پسر آدم در زبان اوست. مجموعه ورام جلد 1 صفحه 4
حضرت محمد (ص) : هرکه سخنش را از عملش نشمارد خطاهایش زیاد شود و عذابش فرا رسد. اصول کافی جلد 3 باب الصمت و حفظ اللسان حدیث 15
حضرت محمد (ص) : خداوند بهشت را بر هر دشنام گوی بد زبان که اهمیت نمی دهد چه می گوید و یا مردم درباره او چه می گویند حرام کرده است. بحارالانوار جلد 77 صفحه 48
حضرت محمد (ص) : کسی که مردم از زبان او بترسند پس او از اهل دوزخ است. بحارالانوار جلد 77 صفحه 46
حضرت محمد (ص) : از فحش و بدگویی دوری گزینید زیرا که خداوند عزوجل بدگوی بد زبان را دوست ندارد. خصال صدوق باب الثلاثه حدیث 203
حضرت محمد (ص) : خدا رحمت کند آنرا که زبانش را اصلاح کند. اثنی عشریه صفحه 12
حضرت محمد (ص) : خدا رحمت کند بنده ای را که سخن گوید و سود برد و یا سکوت کند و سلامت بماند. اثنی عشریه صفحه 12
حضرت محمد (ص) : از بدترین بندگان خدا کسی است که مجالست او برای بدگوئیش ناخوشایند باشد ( مردم از همنشینی او بیزار باشند ). طرائف الحکم جلد 2 صفحه 157
حضرت محمد (ص) : هرکه در دنیا و آخرت سلامت بخواهد زبان خود را به لجام شرع مقید سازد و آنرا رها نسازد مگر در آن چیزی که برای او نفع دنیا و آخرت داشته باشد. ارشاد القلوب دیلمی صفحه 165
حضرت محمد (ص) : خداوند زبان را طوری عذاب فرماید که هیچ یک از اعضاء را آنچنان عذاب نکند ، زبان گوید پروردگارا مرا عذابی نمودی که چیز دیگر را عذاب نکردی ، پس به آن گفته میشود از تو کلمه ای خارج شد که به مشارق و مغارب زمین رسید و به وسیله آن سخن ، خون محترم ریخته شد و مال محترم غارت گردید و ناموس محترم دریده شد ، به عزت و جلالم سوگند تو را عذابی کنم که هیچ یک از اعضاء دیگرت را آنچنان عذاب نکرده باشم. اصول کافی جلد 3 باب الصمت و حفظ اللسان حدیث 16 و 17
حضرت محمد (ص) : زیاده گوئی را رها کن و از سخن آن مقداری که خواسته تو را برساند برای تو بس است. بحارالانوار جلد 77 صفحه 85
حضرت محمد (ص) : چیزی برای زندانی شدن طولانی ( خاموشی ) سزاوارتر از زبان نیست. بحارالانوار جلد 77 صفحه 85
حضرت محمد (ص) : هیچ یک از شما تا زبانش را نگه ندارد حقیقت ایمان را کامل نکند. اثنی عشریه صفحه 15
حضرت محمد (ص) : هرکه زبانش را ( از سخنان ناشایسته ) نگهدارد خداوند بدیها و عیوب او را می پوشاند. ارشاد القلوب دیلمی صفحه 165
حضرت محمد (ص) فرمود : وقتی در انجمنی که تو هستی درباره مردی بد می گویند آن مرد را یاری کن و آن گروه را از بد گویی باز دار و از آنجا برخیز. نهج الفصاحه حدیث 247
حضرت محمد (ص) فرمود : زبان خود را از بدگویی مسلمانان باز دارید ، اگر کسی مُرد درباره او به نیکی سخن گویید. نهج الفصاحه حدیث 264
حضرت محمد (ص) فرمود : از غیبت بپرهیزید که غیبت از زنا سخت تر است ، کسی که زنا میکند و توبه میکند خدا توبه او را می پذیرد ، ولی آنکه غیبت میکند گناهش آمرزیده نمیشود تا آنکه غیبت او را کرده است از گناهش بگذرد. نهج الفصاحه حدیث 996
حضرت محمد (ص) فرمود : روزه دار از آن هنگام که صبح میکند تا به شب در رود مادام که غیبت نکند در عبادت است و همین که غیبت کرد روزه او پاره شود. نهج الفصاحه حدیث 1855
حضرت محمد (ص) فرمود : غیبت آن است که برادر خود را به چیزی که دوست نداری یاد کنی. نهج الفصاحه حدیث 2044
حضرت محمد (ص) فرمود : کفاره کسی که عیب وی کرده ای این است که برای او آمرزش بخواهی. نهج الفصاحه حدیث 2143
حضرت محمد (ص) فرمود : غیبت مسلمانان مکنید و در جستجوی عیوب آنها نباشید. نهج الفصاحه حدیث 2470
حضرت محمد (ص) فرمود : هر چیزی که دوست نداری رو بروی برادر خویش کنی غیبت است. نهج الفصاحه حدیث 2655
حضرت محمد (ص) فرمود : هرکه پرده حیا بدرد غیبتش روا است. نهج الفصاحه حدیث 2802
حضرت حضرت محمد (ص) فرمود : هرکه برادر مسلمانش را در حضور او غیبت کنند و تواند یاریش کند یاری وی نکند خدا او را در دنیا و آخرت خوار کند. نهج الفصاحه حدیث 2949
حضرت محمد (ص) فرمود : هرکه مردی را به صفتی که در او هست یاد کند غیبت وی کرده است. نهج الفصاحه حدیث 3009
حضرت محمد (ص) فرمود : راستی کنید اگرچه پندارید مایه هلاک است که راستی مایه نجات است و از دروغ بپرهیزید اگرچه پندارید مایه نجات است که دروغ مایه هلاک است. نهج الفصاحه حدیث 1127
طبقه بندی: احادیث در مورد نگه داشتن زبان
By Ashoora.ir & Night Skin
درباره وبلاگ
پیوندهای روزانه
آرشیو مطالب
آرشیو موضوعی
سایر امکانات
لوگوی دوستان
